Tο «Διαμάντι της εκατονταετίας» γνωστό και ως «The Centenary». Προέρχεται από έναν ακατέργαστο λίθο 599 καρατίων. Το «Διαμάντι της Εκατονταετίας», γνωστό και ως «Centenary», είναι από τα τρία μεγαλύτερα του κόσμου με αξεπέραστο βαθμό καθαρότητας και το μεγαλύτερο της σύγχρονης εποχής.
Επ ευκαιρία της επετείου συμπλήρωσης των 100 χρόνων της Εταιρείας De Beers, της μεγαλύτερης εταιρείας παγκοσμίως στην εξερεύνηση, εξόρυξη, κατεργασία και εμπορία διαμαντιών παγκοσμίως, η εταιρεία, η οποία ελέγχει το 75% της παγκοσμίου παραγωγής, ανακοίνωσε ότι εξόρυξε από το Πρώτο Ορυχείο (Premier) στις 17 Ιουλίου 1986 ένα διαμάντι εξαιρετικού χρώματος και καθαρότητας 599 καρατίων. Ελάχιστοι άνθρωποι γνώριζαν την ύπαρξή του και αυτοί είχαν ορκιστεί μυστικότητα. Αυτό κράτησε για δύο χρόνια, ώσπου το 1988 το διαμάντι αποκαλύφθηκε στο κοινό στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων της De Beers. Σημειωτέον ότι το μεγαλύτερο διαμάντι που έχει βρεθεί ποτέ το Cullinan το οποίο ζυγίζει 3.000 καράτια, είχε βρεθεί το 1905 στο ίδιο ορυχείο.
Σε ποιόν άραγε θα εμπιστεύονταν οι De Beers την πέτρα αυτή; Αναμφισβήτητα στα έμπειρα χέρια των στιλβωτών της Αμβέρσας. Ετσι το διαμάντι της Εκατονταετίας, το οποίο ανακαλύφθηκε με χρήση ακτίνων-Χ στις 17 Ιουλίου 1986 ανατέθηκε στον Gabi Tolkowsky, έναν από τους κορυφαίους κόπτες διαμαντιών παγκοσμίως και «πατέρα» πέντε νέων μεθόδων κοπής που επιτρέπουν ακόμη και στα πιο «δύσκολα» ακατέργαστα διαμάντια την ανάδειξη των χαρακτηριστικών τους στο μέγιστο βαθμό.
Όταν ο Gabi Tolkowsky, αναφέρθηκε το 1988 στο «Διαμάντι της Εκατονταετίας»,είπε. «Aπό τη στιγμή που έμαθα ότι θα είμαι υπεύθυνος για την κοπή του, έγινα άλλος άνθρωπος. Ένας ξένος. Εγώ το κοιτούσα την ημέρα και αυτό με κοιτούσε τα βράδια». Μόνο για την κατασκευή του χώρου όπου ο Tolkowsky θα έκοβε το διαμάντι, στα εργαστήρια της De Beers στο Γιοχάνεσμουργκ, χρειάστηκε ένας χρόνος.
Μια ομάδα, λοιπόν, υπό την καθοδήγηση του αρχιμάστορα Gabi Tolkowsky, άρχισε να μελετά την πέτρα το 1986 . Έπειτα από 154 ημέρες και αφού αφαίρεσε 50 καράτια ο Tolkowsky το παρουσίασε στη διοίκηση της εταιρείας προτείνοντας 13 διαφορετικά σχέδια, ώσπου αποφασίστηκε –και υλοποιήθηκε ένα χρόνο αργότερα– η τελική του μορφή.
Ετσι μετά από 3 χρόνια μελέτης και γυαλίσματος το δημιούργημα ήταν μια αριστουργηματική πέτρα βάρους 273.88 καρατίων. Το μεγαλύτερο καθαρό διαμάντι κορυφαίου χρώματος. Η δομή της πέτρας είχε ως εξής 247 πλευρές (75 στην κορώνα, 89 στο pavilion και 83 στην ζώνη). To διαμάντι Centenary ξεπερνιέται μόνο από το Cullinan Ι και ΙΙ και από το Golden Jubilee. Το όνομα Tolkowsky είναι φημισμένο στον κόσμο των διαμαντιών. Ο θείος του Marcel Tolkowsky, βασιζόμενος σε φυσικές και μαθηματικές αρχές σχεδίασε την μοντέρνα κοπή brilliant η οποία ακόμα και σήμερα φέρει το όνομά του.
Η ακατέργαστη αυτή πέτρα, μήκους περίπου 6 εκατοστών και βάθους 4.5 εκατοστών, ήταν ενδεδειγμένη να αναδείξει άριστα την λαμπρότητά της μέσα από την κοπή του αχλαδιού. Έγιναν διάφορες δοκιμές ώστε τίποτα να μην αφεθεί στην τύχη. Η προσπάθεια αυτή έγινε αιτία να ανακαλυφθούν νέα εργαλεία ανάλογα του μεγέθους της πέτρας. Στα εργαλεία τοποθετήθηκαν αισθητήρες που θα μετρούσαν την θερμότητα που εξέπεμπε η πέτρα κατά το γυάλισμα. Ο λόγος που έκανε αναγκαία την μέτρηση αυτή είναι ότι κατά την διάρκεια του γυαλίσματος είναι κυριολεκτικά υπαρκτός ο κίνδυνος να θρυμματιστεί η πέτρα λόγω εσωτερικού «στρές». Το ρίσκο αυτό αφορά εξίσου πολύ, καθαρές αλλά και με εγκλείσεις που φαίνονται με γυμνό μάτι πέτρες. Η σπανιότητα αυτού του διαμαντιού αφήνει περιθώριο να φανταστούμε την αγωνία των γυαλιστών.
Το αν πουλήθηκε και το πού βρίσκεται σήμερα το «Centenary» δεν είναι γνωστό. Η πολιτική της De Beers είναι να μη δημοσιοποιεί τέτοιου είδους πληροφορίες. Ίσως κάποτε εμφανιστεί σε κάποια δημοπρασία ή σε κάποιο μουσείο, ωστόσο το 1991, όταν το διαμάντι αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά στο κοινό, ο τότε αντιπρόεδρος της De Beers, Nicholas Oppenheimer, επιβεβαίωσε ότι ήταν ασφαλισμένο για 100 εκατ. δολ. Ενώ και ο πρόεδρος των De Beers, Julian Ogilvie Thompson, δήλωσε ότι η ασφάλεια που κάλυπτε το διαμάντι ήταν $500.000 το καράτι.