Braganza (Topaz)

Το «διαμάντι» Braganza, που φημολογείται πως είναι ένα τεράστιο τοπάζι, ανακαλύφτηκε στα ορυχεία Minas Gerais της Βραζιλίας κατά τα τέλη του 18ου αιώνα και, με Βασιλικό Διάταγμα παραδόθηκε στον Κυβερνήτη του Ρίο Ντε Τζανέιρο ο οποίος, με την σειρά του, το έστειλε στην Λισαβόνα για να καταλήξει στο παλάτι της ψυχικά διαταραγμένης μητέρας του Αντιβασιλέα Ιωάννη του 6ου, βασίλισσας Μαρίας Ισαβέλλας. Γόνοι και οι δύο της περίφημης Δυναστείας Μπραγκάντσα που κράτησε τα ινία της Πορτογαλίας από το 1640 μέχρι το 1910. Από αυτόν τον Οίκο πήρε το «αμφιλεγόμενο» διαμάντι το όνομα του. Η άλλη του ονομασία είναι το «Διαμάντι του Αντιβασιλέα Πρίγκιπα» εφόσον πέρασε τις πύλες του παλατιού κατά την διάρκεια της αντιβασιλείας του.

Διαφορές δεν εντοπίζονται μόνο ως προς το βάρος και το χρώμα του πετραδιού, αλλά και ως προς το σχήμα και τις διαστάσεις του. Ο Mawe στο βιβλίο που έγραψε για τα ταξίδια του στην Βραζιλία αναφέρει πως είχε τις διαστάσεις αυγού χήνας, ενώ ο Barbot το περιγράφει σε σχήμα μεγάλου μπιζελιού και στις διαστάσεις αυγού κότας.

Αν το Μπραγκάντσα, η ανακάλυψη του οποίου έγινε το 1797, είναι όντως διαμάντι και όχι τοπάζι όπως λέγεται, τότε θα έπρεπε να θεωρείται το μεγαλύτερο ακατέργαστο πετράδι που ανακαλύφτηκε ποτέ μετά το βάρους 787 καρατίων διαμάντι «Great Mogul» το 1650. Παράλληλα, θα μπορούσε να θεωρηθεί ο μεγαλύτερος πολύτιμος λίθος στον κόσμο, μετά το βάρους 3.106 καρατίων νοτιοαφρικάνικο διαμάντι «Cullinan» που ανακαλύφτηκε το 1905. Δυστυχώς, χάθηκαν με την πάροδο των ετών τα όποια διαπιστευτήρια θα μπορούσαν να πιστοποιήσουν την θέση του στον παγκόσμιο κατάλογο με τους πολύτιμους λίθους.

Ιστορικά στοιχεία Διάφορες είναι οι εκδοχές που επικρατούν και αφορούν την προέλευση του διαμαντιού Μπραγκάντσα. Κατά τον Mawe το πετράδι ανακαλύφτηκε το 1797 στις κοίτες του ποταμού Abaite, ο οποίος διέρχεται από την επαρχία του Minas Gerais. Ο Jones ισχυρίστηκε πως το πετράδι προέρχεται από το ορυχείο Caetha Mirim και ανακαλύφτηκε το 1741. Ο ίδιος συγγραφέας αναφέρεται σε δύο, και όχι ένα, διαμάντια με προέλευση το Caetha Mirim και τον ποταμό Abaite αντίστοιχα.

Υπό αμφισβήτηση είναι και η χρονολογία της ανακάλυψης του. Κατά τον Kluge ανακαλύφτηκε το 1741 ενώ κατά τον Murray το 1764. Βέβαια, οι περισσότεροι συγγραφείς, ανάμεσα τους και ο Mawe, λένε πως η ανακάλυψη του συνέπεσε με την ανακήρυξη του Πρίγκιπα Ιωάννη του 6ου, , πασίγνωστου συλλέκτη πολύτιμων λίθων και διαμαντιών, σε Αντιβασιλέα της Πορτογαλίας το 1797 λόγω των ψυχικών διαταραχών από τις οποίες έπασχε η μητέρα του, Μαρία Ισαβέλλα. Η ιστορία του πετραδιού καλύπτεται από μυστήριο με συνέπεια να υπάρχουν διάφορες φήμες ως προς την φύση και τα χαρακτηριστικά του και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ανακαλύφτηκε. Δύο είναι οι επικρατέστερες εκδοχές για τις συνθήκες ανακάλυψης του. Κατά την πλέον κοινή και αποδεκτή από τους ιστορικούς, το διαμάντι ανακαλύφτηκε από τρεις πρώην κατάδικους που είχαν εξοριστεί στην ζούγκλα της Βραζιλίας με ρητή απαγόρευση να πλησιάσουν σε μέρος που κατοικούσαν άνθρωποι και έτσι κέρδισαν όχι μόνο την ελευθερία αλλά και την αποκατάσταση του ονόματος και της τιμής τους. Κατά την δεύτερη εκδοχή η ανακάλυψη του πετραδιού έχει να κάνει με τον Barbot και δεν έγινε από τρεις κατάδικους, αλλά από έναν νέγρο σκλάβο που κατάφερε να κερδίσει έτσι όχι μόνο την δική του ελευθερία, αλλά και της οικογένειας του.

Τέλος, διαφορετικές ιστορίες ισχύουν και για την τύχη του περίφημου αυτού διαμαντιού. Το Μπραγκάντσα κοσμεί, κατά τον Δρα J. Kourimsky, συγγραφέα του έργου «Εικονογραφημένη Εγκυκλοπαίδεια Ορυκτών και Πετρωμάτων», το στέμμα της βασιλικής οικογένειας της Πορτογαλίας, αλλά ο εκάστοτε βασιλιάς της χώρας δεν είχε μόνο ένα στέμμα και από αυτήν την λεπτομέρεια αμφισβητείτε η εγκυρότητα των ισχυρισμών του.

Η πλέον διαδεδομένη εκδοχή αναφέρει πως το Μπραγκάντσα ανήκει, μεν, στα κοσμήματα του Βασιλικού Θρόνου, αλλά φυλάσσεται ή σε κάποιο μουσείο ή σε κάποιο θησαυροφυλάκιο του Υπουργείου Οικονομικών της Πορτογαλίας. Η Κυβέρνηση της χώρας, όμως, δήλωσε πρόσφατα πως γνωρίζει το διαμάντι μόνο ως προς το όνομα και πως δεν ανήκει στα περιουσιακά της στοιχεία. Να υποθέσουμε πως το ονομαστό διαμάντι, που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης αρκετών συγγραφέων, εξαφανίστηκε από προσώπου γης μετά τον θάνατο του βασιλιά Ιωάννη 6ου το 1826; Πιθανότατα, γιατί αν κάποια στιγμή μετέπειτα ανακαλυπτόταν πως δεν ήταν διαμάντι, αλλά ένα μεγάλο τοπάζι λευκού ή κίτρινου χρώματος, θα αμφισβητείτο η φερεγγυότητα της ίδιας της Βασιλικής Οικογένειας. Έτσι, ο Θρόνος της Πορτογαλίας προτίμησε ή να το «εξαφανίσει» ή να το καταστρέψει.

Και ως προς αυτό έχουμε διαφορετικές εκδοχές. Το περίφημο «διαμάντι» υποτίθεται πως κλάπηκε κατά την εισβολή της στρατιάς του Ναπολέοντα σε Ισπανία και Πορτογαλία και πως κατέληξε, μαζί με 40.000 χρυσά νομίσματα, στα χέρια της συζύγου του στην Γαλλία. Μπορεί και να μην έγιναν έτσι τα πράγματα και το πετράδι να παρέμεινε στην Βραζιλία ως κληροδότημα του Ιωάννη 6ου στον γιό του, Ντον Πέδρο, μαζί με την διακυβέρνηση της Βραζιλίας.

Η ουσία, πέραν τούτων, είναι πως μετά τον θάνατο του βασιλιά της Πορτογαλίας, Ιωάννη του 6ου, κανένας δεν γνωρίζει πού πραγματικά μπορεί να βρίσκεται το Μπραγκάντσα και κανένας δεν γνωρίζει αν όντως υπήρξε ποτέ ή αν ήταν διαμάντι ή τοπάζι.