Print this page Decrease font sizeReset font sizeIncrease font size

Χριστιανισμός



ΟΙ ΚΡΥΣΤΑΛΛΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΑΜΑΝΤΙ ΣΤΟΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟ

Όπως έχουμε ήδη αναπτύξει νωρίτερα στην ιστορία του διαμαντιού, η ομορφιά, η σκληρότητα και η διάρκεια ζωής των λίθων, εντυπωσίασαν τον άνθρωπο από καταβολής κόσμου, καθώς παρατήρησε σε αυτούς, σε αντίθεση με την δική του βιολογική ύπαρξη, ότι δεν υπόκεινται στους νόμους της αλλαγής, των γηρατειών και του θανάτου όπως αυτός. Ετσι, λάτρεψαν οι αρχαίοι πολιτισμοί τον λίθο σαν σύμβολο ύπαρξης, συνοχής και αρμονικής συνύπαρξης με τον άνθρωπο και εκμεταλλεύτηκαν συστηματικά τα κοιτάσματα των πολύτιμων λίθων εδώ και πέντε χιλιάδες χρόνια. Σε αυτά τα πέντε χιλιάδες χρόνια κάθε θρησκεία προσέγγισε και χρησιμοποίησε τους κρυστάλλους, η κάθε μια βέβαια με τον δικό της τρόπο. Π.χ. για τους Κινέζους η πιο πολύτιμη πέτρα ήταν ο νεφρίτης, για τους Ινδούς το Ρουμπίνι, για τους Αιγύπτιους το σμαράγδι.








Θώρακας του Ααρών

Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημάνουμε ότι προκύπτει το εξής πρόβλημα. Οσον αφορά τον Ιουδαισμό αλλά και τον Χριστιανισμό, οι συγγραφείς τόσο της Παλαιάς όσο και της Καινής Διαθήκης χρησιμοποιούσαν συχνά για τους κρυστάλλους ονόματα, που στη σύγχρονη εποχή αποδίδονται σε τελείως διαφορετικά ορυκτά. π.χ. το ζαφείρι, του Θώρακα του Αρχιερέα2 πιθανότατα ήταν ένα λαζούριο, αφού η ονομασία «ζαφείρι» αποδιδόταν σε όλες τις πέτρες που είχαν γαλάζιο χρώμα.

Οσον αφορά, τώρα, το διαμάντι, παρατηρείται ότι άρχισε να αποκτά τεράστια αξία μόλις πριν πεντακόσια περίπου χρόνια. Αυτό, προφανώς, οφείλεται στο ότι μέχρι εκείνη την εποχή δεν είχαν τελειοποιηθεί οι μέθοδοι κατεργασίας που θα αναδείκνυαν την ομορφιά του. Όμως, ακόμα και έτσι, ο Χριστιανισμός δεν δίστασε να υιοθετήσει ιουδαϊκούς και παγανιστικούς μύθους σχετικά με το διαμάντι, εντάσσοντάς τους σε δικές του χριστιανικές έννοιες. Του απέδιδε μεγάλες δυνάμεις και στηρίχθηκε σε αυτό, κυρίως σε συμβολικό επίπεδο, καθώς οι προφήτες κατέφευγαν στην χρήση συμβόλων παρά στην γλώσσα της εποχής τους, διότι μπορούσαν να εκφράσουν τα οράματά τους καλύτερα και ακίνδυνα.

Ετσι βλέπουμε στην Αποκάλυψη του Ιωάννη ΚΑ 19-20 να αναφέρονται δώδεκα πολύτιμοι λίθοι σαν τα θεμέλια της Ουράνιας Πόλης του Θεού, της «Νέας Ιερουσαλήμ», ενώ αξιοσημείωτη είναι η αναφορά του Αγίου Ιερώνυμου, ο οποίος χωρίς να αναφέρει το όνομα του Πλίνιου χρησιμοποιεί τα λόγια του, για να εκφράσει την πίστη του στους κρυστάλλους. Λέει, λοιπόν, ότι αυτοί σχηματίζονται μεν από το πάγωμα του νερού στις σκοτεινές σπηλιές των βουνών αλλά, «αν και πέτρα στην αφή μοιάζουν με νερό στη θέα». Η πίστη του αυτή, προφανώς, πηγάζει από την προσομοίωση των κρυστάλλων με τους πιστούς, οι οποίοι μέσα στους κόλπους της Εκκλησίας πρέπει να είναι καθαροί από αμαρτίες και με αγνή πίστη.

Ας μην ξεχνάμε άλλωστε, ότι ο ίδιος ο Χριστός στην Καινή Διαθήκη προσομοιάζει τους πιστούς με τους πολύτιμους λίθους, όπως άλλωστε προσομοιάζει και τον Πέτρο με λίθο πάνω στον οποίο θα έχτιζε την εκκλησία του Θεού.





Θα δούμε, επίσης, στον χριστιανισμό πρόσωπα, γεγονότα και παραστάσεις να συμβολίζονται με πολύτιμιους λίθους και τις ιδιότητές του. Επί παραδείγματι Η σταύρωση του Χριστού συνδέεται με το Ρουμπίνι, κάτι που απορρέει από το κόκκινο χρώμα του λίθου, ενώ η πίστη στον Χριστό και στον Θεό κληροδοτείται στο Διαμάντι, λόγω της απαράμιλλης ομορφιάς του, της καθαρότητάς του και του φωτεινού λευκού χρώματός του. Βλέπουμε, κατ΄επέκταση, να αποτυπώνονται οι συμβολισμοί αυτοί σε Χριστιανικές εκκλησίες, βιβλία, εικόνες, άμφια , κοσμήματα κ.α. Επί παραδείγματι θα δούμε το διαμάντι να κατέχει την κεντρική θέση στο Κέντρο των Επτά Λίθων, στην Επισκοπική Πατερίτσα, στον Ποιμαντορικό Σταυρό, στην Λυχνία και στην Αγία Τράπεζα.

Επίσης στον Χριστιανισμό συναντάμε διάφορα σύμβολα που αλληλοσυμβολίζονται με πολλαπλούς συμβολισμούς. Π.χ. «Αυτό συμβαίνει με τους «αστέρας» και τους «αγγέλους των επτά εκκλησιών (Απ. 1,20) όπου οι πλανητικοί αστέρες συμβολίζουν τους «αγγέλους» των εκκλησιών και οι άγγελοι τους επισκόπους των εκκλησιών και συνεκδοχικά τις εκκλησίες.

Αναμφισβήτητα δε στον Χριστιανισμό ο συμβολισμός των χρωμάτων, σε πολλές περιπτώσεις, καθόριζε τη χρήση ορισμένων έγχρωμων λίθων προκειμένου να κοσμηθούν σε θρησκευτικά κοσμήματα.

Το λευκό θεωρείτο το πρώτο από τα κανονικά χρώματα και συμβόλιζε την αγνότητα, την αθωότητα της παρθενίας, της πίστης, της ζωής και του φωτός. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιήθηκε στις τελετές του Πάσχα και των Χριστουγέννων, καθώς και σε εκείνες της Περιτομής και των Θεοφανείων του Κυρίου. Ετσι το χρώμα της παρθενίας είναι κατάλληλο για την εορτή της Παρθένου Μαρίας και σαν χρώμα της πίστης που δεν έχει λερωθεί με αίμα, είναι κατάλληλο για τις εορτές των Αγίων που δεν μαρτύρησαν. Βλέπουμε κατ΄επέκταση, στην χριστιανική τέχνη το ουράνιο πλήθος των αγγέλων και των αγίων να φορούν λευκά ρούχα, ενώ στις εικόνες της Αναλήψεως της Θεοτόκου η Παναγία συχνά απεικονίζεται ντυμένη στα λευκά.

ΤΟ ΔΙΑΜΑΝΤΙ ΚΑΙ Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΙΩΝΑ

Κατά την Μεσαιωνική εποχή που ήταν πάντα συνυφασμένη με τον θρησκευτικό συμβολισμό, αναμφίβολα, αποτελούσε γενική πίστη ότι οι πολύτιμοι λίθοι είχαν ψυχή και αισθήματα. Ο θρησκευτικός συμβολισμός του διαμαντιού ήταν ένα αγαπημένο θέμα για τα Λιθικά ή τις έμμετρες πραγματείες για τους πολύτιμους λίθους του 13ου αιώνα. Ενας ακόμη, άλλωστε, μύθος που επικρατούσε παλιά και έλεγε ότι το διαμάντι μπορούσε να ανακαλυφθεί μόνο τη νύκτα ήταν ένας ακόμα λόγος να αποτελεί το διαμάντι την ενσάρκωση ενός κρυμμένου μυστηρίου. Εξέπεμπε δε ένα μεγάλο φως, ακριβώς όπως ο Ιησούς φώτιζε τα βάθη του Αδη όταν κατέβηκε εκεί.

Οι Ιταλοί, που τους άρεσε να αναζητούν κάποιο κρυμμένο και σημαντικό νόημα στα ονόματα των πολύτιμων λίθων, στην περίπτωση του διαμαντιού, διάβαζαν τη φράση ANTE DI DIO, η Εραστής του Θεού. Αυτός ήταν ένας λόγος για να θεωρούν το λαμπερό πετράδι σαν ιερό λίθο και ιδιαιτέρως κατάλληλο για θρησκευτική χρήση.




Ετσι βλέπουμε σταυροί στολισμένοι με διαμάντια και πολύτιμους λίθους και δαχτυλίδια, να τονίζουν την πίστη της εποχής, ότι η εξουσία που ασκείτο από τους βασιλείς αποτελούσε άμεση προς αυτούς, θεϊκή παραχώρηση. Ο δε θωρακικός σταυρός, που φορούσε στις επίσημες τελετές ο ηγούμενος του μοναστηριού του Σαν Λορέντζο ντελ Εσκοριάλ, ήταν στολισμένος με οκτώ τέλεια σμαράγδια, πέντε διαμάντια και πέντε μαργαριτάρια. Ο σταυρός αυτός εκτιμήθηκε στην τιμή των 50.000 κορωνών, χωρίς να υπολογιστεί στην αξία αυτή το μεγάλο μαργαριτάρι του Φιλίππου.



Όμως, οι Κληρικοί τον Μεσαίωνα είχαν γενικά ελλιπή γνώση της αρχαιότητας, γεγονός που επιβεβαιώνεται καθώς συναντάμε θέματα της κλασσικής μυθολογίας χαραγμένα σε κοσμήματα, γλυπτά και άλλα έργα της εποχής, τα οποία δεν ταίριζαν με την Χριστιανική Πίστη. π.χ. μια λειψανοθήκη που περιείχε ένα δόντι του Αποστόλου Πέτρου, που φυλάσσεται στον Καθεδρικό του Τρογιέ, βρίσκεται να είναι στολισμένη με αρχαία πετράδια. Επίσης ένα από τα κοσμήματα παρίστανε τη Λήδα και τον Κύκνο, ένα περίεργο, ασφαλώς, θέμα για το στολισμό ενός χριστιανικού λειψάνου. Σε ένα άλλο χριστιανικό κόσμημα υπήρχε επιγραφή που έλεγε ότι απεικονιζόταν ο Αρχ. Μιχαήλ, ενώ στην πραγματικότητα ήταν η απεικόνιση του θεού Ερμή. Σε άλλο αναφερόταν ο Πειρασμός της Εύας στον Κήπο της Εδέμ και ο χαράκτης απεικόνιζε τη μορφή του Δία και της Αθηνάς μπροστά σε μια ελιά, παρμένο από αθηναικά νομίσματα. Στα δε πόδια των θεών διακρίνεται ένα φίδι. Εξιστορείται επίσης, πράγμα κάπως απίθανο, ότι ο Αγ. Βαλεντίνος φορούσε ένα σκαλιστό αμέθυστο, που είχε τη μορφή ενός μικρού Ερωτα.

Μετά από όλα αυτά θα πρέπει να δεχθούμε ότι ευσεβείς Χριστιανοί φορούσαν παγανιστικά κοσμήματα έχοντας συμβιβάσει, μέσα στην συνείδησή τους, την πίστη τους με τη χρήση όμορφων αλλά ελάχιστα θρησκευτικών κοσμημάτων, και έδιναν στα παγανιστικά σύμβολα ένα χριστιανικό νόημα.

Ολοι οι μύθοι και οι συμβολισμοί μαζί με την ανυπέρβλητη ομορφιά του διαμαντιού το έκαναν να αναζητηθεί σαν θησαυρός προσωπικός και όχι μόνο. Πιστοί εξέφραζαν την πίστη τους με πανάκριβες δωρεές. Π.χ. Αμύθητες λέξεις από διαμάντια που στόλιζαν ένα κόσμημα σε σχήμα καρδιάς και έγραφαν « Ιησούς Μαρία» , ήταν η δωρεά της άτυχης Ενριέττας Μαρίας, συζύγου του Καρόλου Α΄ . Λέγεται δε ότι το κόσμημα αυτό ήταν τόσο μεγάλο, όσο τα δύο χέρια του ανθρώπου και αποτελείτο από δύο τμήματα . Το ένα με την μορφή της Παρθένου και το άλλο με το πορτραίτο της ίδιας της βασίλισσας.

Επίσης από τα πιο πλούσια ενδύματα για το στόλισμα του αγάλματος της Παρθένου του ναού, το πιο έξοχο ήταν το δώρο της Ινφάντας Ιζαμπέλ της Φλάνδρας και είχε εκτιμηθεί στο ποσό των 40.000 κορωνών. Σε μια αναφορά του 17ου αιώνα από έναν άγγλο περιηγητή περιγράφεται ως εξής. Είναι στολισμένο με έξι σειρές διαμαντιών, που ανέρχονται σε τριακόσια τον αριθμό και είναι όλο κεντημένο με ένα λεπτό κέντημα από μικρά μαργαριτάρια που είναι ραμμένα παντού μέσα στα λουλούδια και με μεγάλα στρογγυλά μαργαριτάρια, συνολικά είκοσι χιλιάδες μαργαριτάρια. Ενώ η κόγχη όπου ήταν τοποθετημένο το άγαλμα, ήταν στολισμένη με μια σειρά από πολύτιμους λίθους τεράστιου μεγέθους και αξίας και με χρώματα του ουράνιου τόξου.




Santa Casa στο Loreto (Φωτ. του Michele Masnata)

Πολλοί λίθοι στόλιζαν γλυπτά και αγάλματα όπως αυτό της Παρθένου Μαρίας στην Santa Casa στο Loreto της Ιταλίας.

Συμπερασματικά, λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι στο βάθος της ιστορίας τα Ιερά Βιβλία του Χριστιανισμού κάνουν συμβολική χρήση των πολύτιμων λίθων, των πλανητών, των αριθμών, των χρωμάτων, των γεωμετρικών σχημάτων, των φυσικών φαινομένων κ.α Οσο δε για την ερμηνεία των συμβολισμών αυτών ένα μεγάλο μέρος της ερμηνείας τους επαφίεται στην ερμηνευτική διακριτικότητα του κάθε ερμηνευτού, είτε επιστήμονας είναι αυτός, είτε η ίδια η ιστορία.

1 Από τις πέτρες του Δευκαλίωνα και της Πύρας δημιουργήθηκε το ελληνικό έθνος ενώ ανάμεσα στις πέτρες που λατρεύτηκαν στην Αρχαιότητα σημαντική θέση κατέχουν οι ελληνικοί «ομφαλοί». Εξιστορείται επίσης ότι και ο Μίθρας γεννήθηκε από μια πέτρα. Στην δε αρχαία Γερμανική και Νορβηγική μυθολογία ο Θεός Λόκι ήταν εγκλωβισμένος στο εσωτερικό της γης με τα πιο ισχυρά αδαμάντια δεσμά.

2 Ο περίφημος «Θώρακας του Ααρών» η τελετουργική πλάκα που φορούσε ο αρχιερέας του Ιεχωβά αποτελούνταν από δώδεκα πολύτιμα πετράδια που αντιστοιχούσαν στις δώδεκα φυλές του Ισραήλ, έχει γίνει πλέον μυθικός για τις μαγικές ιδιότητές του. ( Εξοδος 39.8)

3 το χωρίο Ματθ. 16, 18: Κι εγώ λέω σ' εσένα πως εσύ είσαι ο Πέτρος, και πάνω σ' αυτή την πέτρα θα οικοδομήσω την εκκλησία μου, και δε θα την κατανικήσουν οι δυνάμεις τον Άδη. Εδώ όμως ο Πέτρος απάντησε στον Ιησού στο όνομα όλων των Αποστόλων, που ρωτήθηκαν από το Χριστό (Ματθ. 16, 15), η απάντηση του Χριστού δεν απευθύνεται σε προσωπική γνώμη του Πέτρου και η έκφραση και πάνω σ' αυτή την πέτρα δεν αναφέρεται στο πρόσωπο του Πέτρου αλλά στην ομολογία του, που έγινε ύστερα από αποκάλυψη του Θεού Πατέρα. Επίσης στην Καινή Διαθήκη θεμέλιος πέτρα είναι ο Χριστός όπως θεμέλιοι λίθοι είναι οι Απόστολοι. Πέτρα είναι ο Πέτρος όπως και οι άλλοι μαθητές του Ιησού και σε ευρύτερη έννοια πέτρες είναι όλοι οι πιστοί της Εκκλησίας. Συνεπώς η πέτρα του χωρίου αυτού δεν ταυτίζεται με τον Πέτρο αποκλειστικά, όπως η εξουσία του δέσμεῖν και λύειν δεν ήταν δικαίωμα μόνον του Πέτρου αλλά και των άλλων Αποστόλων και των διαδόχων τους κληρικών.

FACEBBOK

GOOGLE
ή