Το βάρος

Το καράτι είναι μονάδα μέτρησης του βάρους η οποία χρησιμοποιείται στις πολύτιμες πέτρες. Ένα καράτι (carat) ισούται με το 1/5 του γραμμαρίου, δηλαδή 1 ct = 0,20 gr.

Επειδή, ορισμένες φορές και ανάλογα με την πέτρα, το καράτι είναι μεγάλη ποσότητα, παρουσιάστηκε η ανάγκη να ορίσουμε υποδιαίρεσή του. Έτσι το καράτι/carat διαιρέθηκε σε 100 ίσα μέρη/μονάδες (όπως το κιλό σε 1.000 γραμμάρια). Όταν ένα διαμάντι ζυγίζει 0.75 ct, ισοδυναμεί με 75 μονάδες του, δηλαδή με 3/4 του καρατιού (carat), όταν μια πολύτιμη πέτρα ζυγίζει 0,50 ct σημαίνει ότι ζυγίζει μισό καράτι (carat) κ.ο.κ.

Ας δούμε όμως πώς προέκυψε αυτή η μονάδα μέτρησης. Οι πρώτοι έμποροι πολύτιμων λίθων χρειάστηκαν μια πολύ μικρή μονάδα μέτρησης του βάρους. Έτσι αρχικά χρησιμοποίησαν σπόρους ως μονάδα σύγκρισης. Τα πρώτα χρόνια για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν κόκκοι σιταριού, σπόροι χαρουπιού κ.ά. Τελικά επικράτησε η ζύγιση των πετραδιών με τους σπόρους του χαρουπιού. Δηλαδή το τάδε διαμάντι ισούται σε βάρος με δύο σποράκια χαρουπιού, ενώ το δείνα με ένα σποράκι κ.ο.κ. Η ελληνική λέξη για το χαρούπι ήταν κεράτιον, από την οποία προέκυψε η αραβική qirat και, μέσω ιταλικού carato, έχουμε το γαλλικό και αγγλικό carat.

Το καράτι (carat) καθορίστηκε ακριβώς (στα 0,20 gr.) και καθιερώθηκε παγκοσμίως ως μονάδα μέτρησης του βάρους των πολύτιμων λίθων στις αρχές του 20ού αιώνα. Δηλαδή, στο τέλος του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, αν είχες μια πέτρα που ζύγιζε 1 ct, θα μπορούσε να είναι από 0,95 έως 1,07 καράτια ανάλογα με το μέρος του κόσμου όπου την αγόρασες. Αυτό έπαψε τελεσίδικα από το 1930, όταν καθιερώθηκε παγκοσμίως ότι 1 carat = 0,20 γραμμάρια.

Όπως είναι λογικό, όσο πιο μεγάλο είναι ένα διαμάντι τόσο πιο πολύ θα αξίζει. Η αύξηση αυτή όμως δεν είναι αναλογική, αλλά εκθετική. Δηλαδή η τιμή ανά καράτι αυξάνει όσο αυξάνει το βάρος των πετρών. Για να γίνει αυτό πιο κατανοητό, θα σας αναφέρουμε ένα υποθετικό παράδειγμα. Ας δεχτούμε ότι έχουμε τρεις πολύ καλές πέτρες με χρώμα D, καλή κοπή μπριγιάν, τελείως απαλλαγμένες από εγκλείσματα, οι οποίες διαφέρουν μόνο στο βάρος. Η πρώτη είναι 0,50 ct, η δεύτερη είναι 0,90 ct και η τρίτη είναι 1,00 ct. Τότε θα αξίζουν αντίστοιχα 3.050, 9.540 και 17.000 δολάρια ΗΠΑ. Δηλαδή από τα 0,50 καράτια στα 0,90 καράτια η αύξηση του βάρους είναι 80%, ενώ η τιμή υπερτριπλασιάζεται! Από τα 0,90 καράτια στο 1 καράτι η αύξηση του βάρους είναι μόλις 10%, όμως η τιμή αυξάνει 178%. Στην περίπτωση που συγκρίνουμε το μισό καράτι με το ένα καράτι, έχουμε 100% αύξηση του βάρους, ενώ η τιμή εκτοξεύεται στο 550%. .

Βλέπουμε από το παραπάνω υποθετικό παράδειγμα ποσό δραματικά αλλάζει η αξία με την αύξηση του βάρους. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όσο μεγαλύτερο τόσο πολυτιμότερο, διότι και οι τέσσερις παράγοντες διαμορφώνουν μαζί την τελική αξία ενός διαμαντιού. Στην περίπτωσή μας οι τέσσερις αυτές πέτρες έχουν κοινούς τους τρεις από τους τέσσερις παράγοντες. Σε άλλες περιπτώσεις δύο πέτρες με το ίδιο ακριβώς βάρος μπορεί να διαφέρουν αρκετά στην τιμή τους, όπως κι ένα διαμάντι μπορεί να είναι πιο πολύτιμο από ένα μεγαλύτερό του, όταν διαθέτει ανώτερο χρώμα, καθαρότητα και κοπή.

Ο όρος καράτι (carat) συχνά συγχέεται από το ευρύ κοινό και συγχέεται δικαίως, διότι με τον ίδιο όρο, καράτι, εκφράζουμε στην χρυσοχοΐα την καθαρότητα του χρυσού. Το καράτι δηλαδή εκφράζει (και) την αναλογία του χρυσού στα μεταλλικά κράματα. Το καθαρό χρυσάφι είναι 24 καρατίων. Όταν το χρυσάφι είναι π.χ. 18 καρατίων, εννοούμε πως μέσα στο κράμα τα 18 από τα 24 μέρη είναι χρυσάφι, τα υπόλοιπα είναι άλλο ή άλλα μέταλλα. Το καράτι ως δείκτης καθαρότητας των μετάλλων γράφετε karat στα αγγλικά των Ηνωμένων Πολιτειών. Πολύ μεγάλα διαμάντια καλής ποιότητας είναι πολύ σπάνια και είναι τα πλέον πολύτιμα. Όταν βρεθεί ένα τέτοιο διαμάντι, αποτελεί ιστορικό γεγονός και εξετάζεται από πολλούς ειδικούς πριν αποφασιστεί πώς θα κοπεί. Σε αρκετές περιπτώσεις αγοράζεται, και μάλιστα σε πλειστηριασμό, στη φυσική του μορφή πριν κοπεί και γυαλιστεί. Για ιστορικούς λόγους σας παραθέτουμε τα 21 μεγαλύτερα ακατέργαστα διαμάντια που έχουν βρεθεί ως τώρα.

Για όσους δεν γνωρίζουν το Λεσότο ή Λεσόθο, να πούμε ότι είναι ένα μικρό κρατίδιο στην νότια Αφρική. Βλέπουμε πόσο σημαντική είναι η ήπειρος της Αφρικής, εφόσον 19 από τα 21 μεγαλύτερα διαμάντια όλων των εποχών έχουν βρεθεί σε αυτήν.

Ας δούμε όμως και τα δέκα μεγαλύτερα κομμένα διαμάντια του κόσμου:

Όπως είναι φυσικό, τα περισσότερα, και συγκεκριμένα τα 7 από τα 10 μεγαλύτερα κομμένα διαμάντια του κόσμου, προέρχονται από τα 21 μεγαλύτερα ακατέργαστα διαμάντια.

Πρέπει να αναφέρουμε ότι υπάρχει κι ένα ακατέργαστο διαμάντι, το «Spirit of de Grisogono», βάρους 587 καρατιών, το μεγαλύτερο μαύρο διαμάντι του κόσμου, που βρέθηκε τον 20ό αιώνα στο κράτος της Κεντρικής Αφρικής, πριν μεταφερθεί στην Ελβετία. Από αυτό προήλθε ένα διαμάντι που ζυγίζει 312,24 καράτια.

Ας επανέλθουμε όμως στα πρακτικά ζητήματα. Είπαμε ότι το βάρος ενός διαμαντιού είναι ένας από τους τέσσερις παράγοντες, τα τέσσερα C, που κατατάσσουν την πέτρα σε κατηγορία, ώστε τελικά να οριστεί η αξία της σε δολάρια Αμερικής. Το βάρος σε καράτια (cts) βρίσκεται με μία μέτρηση, η οποία πραγματοποιείται με ειδικές ζυγαριές ακρίβειας εκατοστού, που φυσικά διαθέτει το πλήρως εξοπλισμένο εργαστήριο του GLM (φωτ. 1).